قطعی اینترنت و کسادی کسب و کارهای مجازی

این روز ها دیگر کمتر کسی هست که از فضای مجازی استفاده نکند و هحچنین از اینترنت در دنیای مدرن استفاده از اینترنت بسیار لازم است. اینترنت این روز ها دنیا را به دهکده جهانی تبدیل کرده است و باعث شده که ادم ها در طول روز استفاده های مختلفی را از اینترنت کنند. در طول کرونا اینترنت تاثیر بسزایی در خانه نشین کردن افراد جامعه داشت و باعث این شد که دانش آموزان از طریق اینترنت به کلاس های مجازی وصل بشوند. در دنیای امروز اینترنت  وسیله بسیار مهمی است و  اکثر کار ها نیاز مبرم به اینترنت دارند و باید از طریق اینترنت به فعالیت بپردازند.این روز ها حتی بسیاری از بازی ها که مردم انجام می دهند نیاز به اینترنت دارد یا مسیر یابی هایی که در گوشی است نیاز مبرم به اینترنت دارد و خدمات گشتردهایی را اینترنت به مردم می دهد که بسیار کاربردی است.

مدت زمان زیادی از روزهایی که لازم بود برای هر نوع خرید و یا دریافت هر نوع خدماتی به بازار یا ادارات مراجعه نمود؛ گذشته و امروزه تقریبا همه مشاغل برای عقب نماندن از قافله تجارت مجبور به حضور موثر و فعال در دنیای مجازی می باشند. البته ناگفته نماند که پاندمی کرونا در سرعت بخشیدن به این موضوع نقش بسیار مهمی داشته و به صورت مستقیم خیلی از کسب و کارها برای فعال بودن نیاز به حضور مداوم و مستمر در این دنیای جدید اما جذاب را داشتند.

در کشور ما نیز در سال های اخیر، کسب و کارهای زیادی در فضای های مجازی خصوصا اینستاگرام شکل گرفته است و این پلتفرم به عنوان اصلی ترین فضای مورد استفاده ایرانیان تقریبا برای همه شناخته شده می باشد. آمارها نشان می دهد که بیش از 415 هزار فروشگاه ایرانی در پلتفرم اینستاگرام فعال هستند که بر این اساس حدود یک میلیون نفر به صورت مستقیم و احتمالا سه میلیون نفر به صورت غیر مستقیم در اینستاگرام اشتغال دارند.

حال با در نظر گرفتن اختلال و قطعی اینترنت در یک ماهه اخیر، شرایط این کسب و کارها چگونه خواهد بود و تاثیر این موضوع بر شرکت ها و مشاغل فعال در این پلتفرم چقدر می باشد؟

مهدی بشارت دهنده، پژوهشگر اقتصادی، در خصوص این موضوع به ایسنا گفته بود که: " تعداد قابل توجهی از کسب و کارهای ایرانی در فضای مجازی برای دسترسی به این نرم افزارها نیاز دارند و حدود یک میلیون شغل در ایران وابسته به اینستاگرام است و بازاری بالغ بر 40 هزار میلیارد تومان در سال ایجاد می کند."

 او در ادامه افزود:" شغل حدود 10 میلیون نفر و 2 میلیون و 400 هزار کسب و کار در کشور وابسته به اینستاگرام است که با بستن آن ضرر و زیان هنگفتی به اقتصاد خانواده ها و کشور وارد می شود و زیان اقتصادی که به واسطه قطعی اینترنت در ایران روی داده است، بیش از 5/1 میلیون دلار در هر ساعت پیش بینی شده که در پلتفرم هایی مانند واتساپ، اینستاگرام، توییتر و ... بوده است."

حال با درنظر گرفتن این موضوع که تخمین زده می شود بازار های مجازی در اینستاگرام سالانه بین 18 تا 32 هزار میلیارد تومان گردش مالی دارند، بستن این پلتفرم چه ضرر و زیانی را بر مشاغل موجود و کسب و کارهایی که به صورت غیر مستقیم در این مورد دخیل هستند رقم خواهد زد؟

در خبرها آمده بود مدیر شرکت ملی پست ایران؛ هفته گذشته اعلام کرد که به دلیل قطعی اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ، درآمد پست یک سوم کاهش یافته است. بنابر گفته های ایشان مشخص می شود که یک سوم مرسوله های پستی و معاملات از طریق اینترنت و پلتفرم های خارجی مانند اینستاگرام انجام می شده که قطعی اینترنت باعث کاهش بسیار چشمگیر این معادلات شده است.

علاوه بر این به نظر می رسد بر اساس سخنان عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات، قرار نیست فیلترینگ اینستاگرام برداشته شود زیرا ایشان در حاشیه جلسه هیئت دولت،  به صاحبان مشاغل هشدار دادند که در محیطی که پایبند به قانون جمهوری اسلامی نیست،کسب و کار نکنند.

زارع پور در مورد زمان برداشته شدن فیلترینگ توضیح داد: "این پلتفرم های بعضا امریکایی بستری برای اغتشاش شده بودند که محدودیت هایی توسط نهادهای ذی صلاح بر آنها اعمال شده است و تا وقتی این پلتفرم موجب آسیب به کشور شود، محدودیت آنها ادامه پیدا می کند."

با توجه به سخنان وزیر ارتباطات، درآمد 10 میلیون نفر وابسته به اینستاگرام تا زمانی که مراجع ذی صلاح تصمیم به رفع فیلترینگ نداشته باشند، همچنان معلق باقی می ماند. البته مجتبی توانگر نماینده مردم تهران در مجلس عنوان کرده بود که:" کسب و کارهای مجازی بیشترین آسیب را از آشوب خواهند خورد و باید محدودیت اینترنتی موقت باشد."

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران حدود یک میلیون و 700 هزار کسب وکار در فضای اینستاگرام به وجود آمده است و تقریبا 2 میلیون و 400 هزار کسب و کار در حوزه فروش و تبلیغات در این پلتفرم فعال می باشد که همه آنها به صورت مستقیم از قطعی اینترنت متحمل ضررهای مالی جبران ناپذیری می شوند.

حال سوال اینجاست اختلال در اینترنت، چه پیامدهای منفی دیگری در بازار کسب و کار داشته است؟

امیر عرفانی موسس و مدیر عامل" شیپ نو" که در زمینه حمل و نقل فعال می باشد، در خصوص محدودیت های اینترنتی در هفته های اخیر به خبرنگار ایسنا اعلام کرد: "با وجودی که حوزه کسب و کار ما بر روی سرورهای داخلی است، اما اختلالات موجود موجب شده که اپراتورهای ما در پرداخت خود دچار مشکل شوند؛ یک روز اپراتور ایرانسل قطع و یک روز اپراتور همراه اول. این روزها قطعی اینترنت به گونه است که مثلا در مرکز اینترنت متصل است، اما راننده در بیرون امکان پرداخت با گوشی همراه خود را ندارد."

او در ادامه افزود: "متاسفانه در این شرایط روزانه حدود 70 تا 80 میلیون تومان به کسب و کار ما خسارت وارد شده و به نوعی درامد این کسب و کار اینترنتی به کمتر از نصف رسیده است."

البته به عقیده آقای عرفانی قطعا این کسب و کارها به مرور به اینترنت داخلی متصل می شوند ولی امکان ارتباط با دنیا به طور کامل از بین می رود که همین موضوع سبب مهاجرت نخبگان و متخصصان خواهد شد. او در این باره توضیح داد: "در شرایط عادی ما اجازه نمی دهیم که متخصص آی تی ما از شرکت ما به شرکت دیگری بروند، چرا که بر روی آنها سرمایه گذاری کرده ایم، اما زمانی که این نخبگان به دلیل وضعیت موجود تصمیم به مهاجرت می گیرند، هیچ گاه نمی توان مانع مهاجرت آنها به کشورهای دیگری شویم."

علاوه بر این از نظر حمیدرضا اشجع، مدیر عامل کسب و کار" مستر بلیط"، تاثیر محدودیت های اینترنت بر کسب و کارهای مجازی این گونه است: "آسیب ها بر کسب و کارهای مجازی به ویژه برای حوزه کسب و کار طی چند هفته گذشته مشخص است و به دلیل اختلال اینترنت، در یک سری از زیرساخت ها برای سرویس دهی به کاربران خود دچار مشکل شده ایم. در این مدت مبادلات مالی ما دچار مشکل و از سوی دیگر کانال بازاریابی ما در گوگل دچار اختلال شده و از کار افتاده است."

او در ادامه افزود:" اگر چه مستر بلیط بر روی سرورهای ایرانی و داخلی ایجاد شده است، اما بخشی از زیر ساخت های کسب و کار ما بر روی سرور های خارجی قرار دارد که با تداوم این شرایط، ادامه این وضعیت برای کسب و کارهای مجازی شاید غیر قابل تصور باشد و امیدوارم موضوع با تدبیر مدیران و مسئولان کشور حل شود."

مدیر عامل مستر بلیط با مقایسه قطعی اینترنت امسال با آبان 98 می گوید:" در آبان 98 کسب و کارهای مجازی با قطعی کامل اینترنت مواجه بودند و البته زمان آن کوتاه بود، اما با وجودی که اکنون محدودیت ها مانند آن سال نیست، اما شرایط اختلالات اینترنتی طولانی تر شده است و از سوی دیگر با وجودی که امسال بسیاری از کسب و کارهای مجازی به سورهای داخلی متصل شده اند، اما با کاهش پهنای باند اینترنت، اکنون در مبادلات بین المللی خود دچار مشکل شده ایم."

اما نوید ادریس، دبیر کل اتاق بین الملل جوانان، درباره شرایط موجود می گوید:" از سال 98 که قطعی کامل اینترنت موجب عدم دسترسی مردم و کسب و کارها به اینترنت شد و حتی بسیاری از استارتاپ های فعال از دسترسی خارج شدند، شاهد اختلالات بسیار بر کسب و کارهای مجازی شدیم و حتی زمانی که اینترنت بر شبکه داخلی متصل شد، به دلیل نداشتن بستر مناسب این کسب و کارها بر اینترنت داخلی، شرایط به گونه ای سخت پیش رفت . امروز 99  درصد استارتاپ هایی که حجم فعالیتی را شروع کردند؛ زیر ساخت های خود را بر روی سرورهای داخلی فعال کرده اند، چرا که اینترنت داخلی علاوه بر سرعت بیشتر، فضای زیر ساختی آن نیز توسعه یافته است. از سوی دیگر اگر چه در آبان 98 بسیاری از سرورهای بانک ها دچار اختلال شد، اما امروز نهادهای دولتی و بسیاری از استارتاپ ها در فضای داخلی فعال هستند."

او در ادامه تاکید کرد:" امروز بسیاری از کسب و کارهای خرد و متوسط به بالا که در بستر مجازی شکل گرفته اند، همه و همه در فضای اینترنت داخلی کار می کنند، اما در بحث ارتباطات بین المللی اگر این کسب و کارها در فضای واتس اپ و اینستاگرام تبلیغات داشتند، اکنون با فیلتر شدن این بسترها در مبادلات بین الملل خود دچار مشکل شده اند و متاسفانه برای مبادلات بین المللی راهکار جایگزین برای تعامل و ارتباطات دیده نشده است و اگر چه حجمی از این مبادلات بر روی ایمیل و جیمیل انجام می شود، اما همین شبکه ها نیز اکنون دچار اختلال است. "

حال که بنا به گفته دبیر کل اتاق بین الملل جوانان ایران راهکارهای جانبی از سوی وزارت صمت، کار و معاونت ریاست جمهوری برای شرایط فعلی پیش بینی نشده است، ضررهای قابل توجهی از این حوزه شامل کسب و کارهای اینترنتی خواهد شد.

علاوه بر این نوید ادریس با بیان این که مطابق آمارها حدود 9 میلیون از کسب و کارهای خرد در فضای مجازی صفحه دارند و یا تبلیغات آنها در اینستاگرام فعال هستند، اما این که چه حجمی از فروش را دارند؛ مشخص نیست؛ توضیح داد: "با توجه به این که بخشی از کسب و کارهای مجازی بر روی بستر اینترنت داخلی قرار گرفته اند، اما فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام موجب کاهش درآمد این کسب و کارها می شود و مطابق برخی آمارها در اینستاگرام بیزینس یک دهم جمعیت موجود یعنی حدود 8 میلیون نفر در این بخش کسب و کار دارند."

ایشان در ادامه به این موضوع اشاره داشتند که: "در شرایط کرونا حجم زیادی از کسب و کارها به سمت فضای مجازی رفته اند و سرعت توسعه کسب و کارهای مجازی بیش از زیر ساخت های ماست. در این شرایط ممکن است شاهد اختلال در بستر داخلی اینترنت شویم و ممکن است در این مدت زیر ساخت ها رشد نکرده باشد و باید توجه داشت که طی 22 سال اخیر شدت رشد کسب و کارهای مجازی بیش از زیر ساخت های ما بوده است." به اعتقاد دبیر کل اتاق بین الملل جوانان ایران حوزه گردشگری به ویژه در حوزه بین الملل بیشترین آسیب را از این شرایط می بیند.

با توجه به آنچه که بیان شد؛ این روزها تاثیر قطعی اینترنت بر همه جنبه های زندگی ایرانیان بسیار فراتر از تصور است که به دلیل تداوم تقریبا یک ماهه توانسته زندگی افراد زیادی را با مشکلات جدی مواجه نماید. در چنین شرایطی انتظار می رود مسئولان امر کمی منصفانه تر و مسئولانه تر به پیامدهای تصمیم گیری های خود نگاه کرده و با در نظر گرفتن همه جوانب امر، مسائل را به شیوه ای منطقی تر حل نمایند.

منبع : سایت خرید و فروش سیم کارت رندباز